Podstawa prawna

Uregulowania dotyczące urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego znajdują się przede wszystkim w dziale ósmym ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Kto jest uprawniony do korzystania z urlopu macierzyńskiego?

Urlop macierzyński przysługuje pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, pracownicy, która urodziła dziecko/dzieci albo przyjęła dziecko/dzieci na wychowanie.

W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego prawo do niewykorzystanej części urlopu przysługuje pracownikowi – ojcu dziecka.

Rezygnacja z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę na rzecz pracownika - ojca dziecka

Co najmniej 2 tygodnie przed porodem pracownica może rozpocząć urlop macierzyński, po porodzie może wykorzystać pozostałą część przysługującego urlopu. Po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu pracownica może zrezygnować z pozostałej jego części na rzecz pracownika-ojca dziecka. Należy przekazać pracodawcom pisemne wnioski (pracownica składa taki wniosek najpóźniej 7 dni przed powrotem do pracy).

Przykład

Pani Magdalena jest zatrudniona na podstawie umowę o pracę. Dnia 3 lutego 2013 roku urodziła córkę. Przysługuje jej 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, z którego przed porodem wykorzystała już tydzień. Czternaście tygodni po porodzie pani Magdalena decyduje się wrócić do pracy. W tym celu złożyła swojemu pracodawcy wniosek o rezygnacji z przysługującego jej urlopu, dołączając do niego zaświadczenie pracodawcy męża, w którym potwierdzony został termin rozpoczęcia przez ojca dziecka urlopu macierzyńskiego, który wskazał on we wniosku o udzielenie urlopu. Mąż pani Magdaleny będzie korzystał z urlopu macierzyńskiego przez okres 5 tygodni.

Jaki jest wymiar urlopu macierzyńskiego?

Wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych na wychowanie. Pracownica ma prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze:

  • 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie/ przyjęcia dziecka,
  • 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie/ jednoczesnego przyjęcia,
  • 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie/ jednoczesnego przyjęcia,
  • 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie/ jednoczesnego przyjęcia,
  • 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym po-rodzie/ jednoczesnego przyjęcia.

Dodatkowy urlop macierzyński

Pracownica ma prawo ubiegać się o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, który w roku 2013 wynosi:

  • po urodzeniu jednego dziecka - 4 tygodnie
  • przy ciąży mnogiej - 6 tygodni.

Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego może korzystać także pracownik-ojciec wychowujący dziecko.

Dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela pracodawca na pisemny wniosek pracownicy/pracownika, zgłoszony nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Dodatkowy urlop macierzyński może być udzielony bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego można łączyć z wykonywaniem pracy na zasadach określonych w kodeksie.

Dodatkowy urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski – projektowane zmiany

Projekt ustawy nowelizującej Kodeks pracy przewiduje wydłużenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego (6 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka, 8 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka)  oraz  wprowadzenia tzw. urlopu rodzicielskiego (26 tygodni). Łączny wymiar urlopów wyniesie 1 rok po urodzeniu jednego dziecka, odpowiednio więcej przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Z uprawnień tych, zgodnie z zapowiedziami ze strony Rządu, będą mogły skorzystać pracownice, które urodziły dziecko w dniu 1 stycznia 2013 lub później.

 



opracowanie: Sylwia Dudek (30.04.2013, aktualizacja 21.05.2013) kierunek: prawo, IV rok studiów, seminarzystka z zakresu postępowania administracyjnego.

opieka merytoryczna: dr Marzena Szabłowska