Uprawnienia pracownicy w ciąży

  • Jakie uprawnienia przysługują pracownicy w ciąży?

Podstawa prawna

  • Art. 176-179 oraz art. 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.

Bezwzględny nakaz przeniesienia pracownicy w ciąży do innej pracy

Pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę w ciąży do innej pracy, jeżeli:

  1. jest ona zatrudniona przy pracach wzbronionych kobietom w ciąży;
  2. w orzeczeniu lekarskim stwierdzono przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy.

Jeżeli przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy jest niemożliwe, pracodawca powinien zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy (art. 179 § 1-3 k.p.). Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia (art. 179 § 5 k.p.).

Bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych

Przepis art. 178 § 1 zd. 1 k.p. stanowi, że pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych. Ponadto w myśl art. 148 pkt 2 k.p. czas pracy pracownicy w ciąży – zatrudnionej w systemie równoważnego czasu pracy, w systemie skróconego tygodnia pracy oraz w systemie pracy weekendowej – nie może przekraczać 8 godzin. Pracownica w ciąży zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem jej wymiaru czasu pracy.

Bezwzględny zakaz zatrudniania w porze nocnej

Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w porze nocnej* (art. 178 § 1 zd. 1 k.p.).

*Pora nocna obejmuje 8 godzin między 21.00 a 7.00 (art. 1517 § 1 k.p.). Pora nocna jest ustalana w aktach wewnątrzzakładowych, w szczególności w regulaminie pracy (zob. art. 104 1 § 1 pkt 4 k.p.).

Jeżeli pracownica w ciąży jest zatrudniona w porze nocnej, to pracodawca jest obowiązany zmienić jej rozkład pracy w sposób umożliwiający wykonywania pracy poza porą nocną. Jeśli będzie to niemożliwe lub niecelowe, pracodawca powinien przenieść pracownicę do innej pracy. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości przeniesienia pracownicy w ciąży do innej pracy, powinien on zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy. Uregulowania zawarte w art. 1781 k.p. mają na celu ochronę zdrowia kobiety w ciąży.

Zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy oraz zatrudniania w systemie przerywanego czasu pracy

Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy* ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy (art. 178 § 1 zd. 2 k.p.).

*Nie jest jednak wymagana zgoda pracownicy w ciąży na podróż w ramach miejsca pracy, które zostało określone w umowie o pracę. W wyroku z 1 kwietnia 1985 r. (I PR 19/85, OSPiKA 1986, nr 3, poz. 46) Sąd Najwyższy definiując miejsce pracy, podkreśla, że pracownik może zostać zobowiązany do świadczenia pracy w stałym punkcie w znaczeniu geograficznym albo na pewnym oznaczonym obszarze, tj. w ramach strefy określonej granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób.

Obowiązek udzielania zwolnień od pracy na badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą

W myśl art. 185 § 2 k.p. pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zlecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.

 



opracowanie: Klaudia Arciszewska (09.11.2012) Kierunek: prawo, rok studiów: III, członek Studenckiego Koła Prawa Pracy.
opieka merytoryczna: dr Marzena Szabłowska