Co to są kompetencje zawodowe?

Kompetencje to wypadkowa wiedzy, umiejętności i postaw – zdolności, predyspozycje osobowościowe, psychospołeczne oraz poznawcze. Odpowiednio ukształtowane kompetencje zawodowe pozwalają pracownikom realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie.

.

Co to jest model kompetencyjny?

Model kompetencyjny to zbiór kompetencji szczególnie istotnych dla funkcjonowania danej firmy lub organizacji, która go wypracowała i stosuje. Modele kompetencyjne różnych firm mogą różnić się między sobą doborem kompetencji kluczowych, jednak zasada ich funkcjonowania pozostaje taka sama.

Istnieje „pula kompetencji ogólnych" szczególnie cenionych w firmie, które powinien posiadać i rozwijać każdy pracownik (profil idealnego pracownika). Funkcjonują również opisy kompetencyjne poszczególnych miejsc pracy w firmie. Opisy takie zawierają kilka najważniejszych kompetencji niezbędnych do wykonywania obowiązków na danym stanowisku. Opisy kompetencyjne podobnych stanowisk w różnych firmach będą zbliżone.

Model Kompetencji Zawodowych na UMK w Toruniu

Biuro Karier UMK, w ramach projektu Kompetencje Dla Przyszłości współfinansowanego ze środków EFS, wypracowało własny Model Kompetencji Zawodowych (MKZ). Model ten służy opisowi stanowisk pracy za pomocą kompetencji oraz odkrywaniu/badaniu potencjału kompetencyjnego studentów i absolwentów.

Model został stworzony głównie w odniesieniu do osób z kierunków ścisłych, jest jednak na tyle pojemny i uniwersalny, że mogą się nim posługiwać również pracodawcy zatrudniający pracowników z innych kierunków, w różnych branżach.

Wizualizacja MKZ

 

Model Kompetencji Zawodowych został przedstawiony na schemacie postaci człowieka, gdzie poszczególne części zostały przypisane do konkretnych grup kompetencji:

  • GŁOWA                               POTENCJAŁ (myślenia, analizowanie, komunikowanie)
  • BRZUCH                             ODPORNOŚĆ (radzenie sobie z trudnościami)
  • PRAWA RĘKA                    ZADANIA (realizacja celów)
  • LEWA RĘKA                       LUDZIE (współpraca z ludźmi)
  • PRAWA NOGA                   MOTYWACJA (zaangażowanie, mobilizowanie)
  • LEWA NOGA                     NARZĘDZIA (wykorzystanie metod i sposobów pracy)

 

 

 

Model Kompetencji Zawodowych składa się z sześciu podstawowych grup kompetencji określających:

 

SKALA KOMPETENCJI

 

 

-1

Zachowania z zakresu danej kompetencji wpływające
w negatywny sposób na pracę własną lub zespołu (utrudniające lub uniemożliwiające osiągnięcie założonych celów)

 

utrudnianie, uniemożliwianie pracy, demobilizowanie siebie lub innych, psucie atmosfery lub efektów pracy innych, regularne marnowanie zasobów

0

Zachowania z zakresu danej kompetencji nie wpływające
w znaczący sposób na pracę własną lub zespołu (nie mające wyraźnego wpływu na osiągnięcie założonych celów)

 

bierne obserwowanie, nie podejmowanie celowych działań, wykonywanie działań zastępczych, nie reagowanie na okazywane  wsparcie i pomoc od innych

1

Zachowania z zakresu danej kompetencji wpływające
w ograniczony sposób na pracę własną lub zespołu (częściowo wpływające na osiągnięcie celów)

 

działanie w dobrym kierunku, ale wymagające wsparcia, zachęty, pomocy z zewnątrz, brak samodzielności w działaniu

2

Zachowania z zakresu danej kompetencji wpływające
w znaczący sposób na pracę własną lub zespołu (umożliwiające pełne osiągnięcie celów)

 

samodzielne wykorzystywanie wiedzy i umiejętności, sprawne i efektywne działanie, dążenie do i osiąganie celów

3

Zachowania z zakresu danej kompetencji nie tylko wpływające ale jednocześnie usprawniające pracę własną lub zespołu (dążące do wyraźnego usprawnienia pracy lub przekroczenia założonych celów)

 

pomaganie, wspieranie, inspirowanie, przekraczanie celów, usprawnianie pracy, tworzenie nowych metod działania

 

Do czego służy model kompetencyjny pracodawcom?

Model kompetencyjny służy kompleksowej ocenie kompetencji kandydatów do pracy. Podczas procesu rekrutacyjnego oceniane są kompetencje zawodowe kandydatów i ich zgodność z wymaganiami stanowiska oraz z polityką firmy.

Modele kompetencyjne wykorzystywane są również w wielu obszarach zarządzania: np. budowaniu zespołu, stawianiu celów, określaniu wymagań, planowaniu awansów, inspirowaniu i motywowaniu, kontrolowaniu, ocenie okresowej, rozwijaniu umiejętności pracowników.

Do czego służy model kompetencyjny kandydatom do pracy?

Znajomość kompetencyjnych opisów stanowisk umożliwia potencjalnym kandydatom do pracy:

  • znalezienie stanowisk pracy dopasowanych kompetencyjnie,
  • analizę wymagań pracodawców dotyczących pożądanych kompetencji, zapotrzebowania na kompetencje miękkie w różnych branżach, zawodach, stanowiskach,
  • opracowanie planu rozwoju kompetencji pożądanych przez pracodawców na określonych stanowiskach,
  • wytyczenie ścieżek rozwoju zawodowego uwzględniających rozwój kompetencji szczególnie przydatnych na rynku pracy.

 


opracowanie: Anna Bielawiec-Osińska