Pytania

  • Co to jest wymiar czasu pracy?
  • Jaka jest podstawowa norma czasu pracy?
  • Kiedy dopuszczalne jest przedłużenie oraz obniżenie wymiaru czasu pracy?

Podstawa prawna

Art. 128 § 1, art. 129 § 1,art. 135, art. 136, art. 137, art. 138, art. 145 Kodeksu Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)

Wymiar czasu pracy

,,Wymiar czasu pracy (określany również w niektórych przepisach jako norma czasu pracy) jest to okres, w jakim pracownik jest obowiązany pozostawać do dyspozycji pracodawcy w obrębie każdej doby i tygodnia pracy. Z reguły wymiar czasu pracy jest określany liczbą godzin pracy w ciągu dnia lub tygodnia. Wymiar czasu pracy ma charakter maksymalny, co oznacza, iż może on być krótszy” (L. Florek, Prawo pracy, wyd. 14, Warszawa 2012, s. 169).

Podstawowa norma czasu pracy

Przepis art. 129 § 1 k.p. stanowi, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jest to ,,podstawowa norma czasu pracy (…). Ma ona znaczenie zawsze wtedy, gdy prawo nie przewiduje innego wymiaru czasu pracy dla danej grupy pracowników” (L. Florek, Prawo …, j.w., s. 169-170).

Przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy

Możliwe jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12, 16 oraz 24 godzin.

  • do 12 godzin – gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją;
  • do 16 godzin – przy dozorze urządzeń lub częściowym pozostawaniu w pogotowiu;
  • do 24 godzin – przy ochronie mienia lub osób, a także zakładowej staży pożarnej lub służbie ratowniczej (szerzej zob. L. Florek, Prawo …, j.w., s. 170-171).

Przedłużony wymiar czasu pracy w przypadku pracy w ruchu ciągłym

Przepis art. 138 § 1 zd. 1 k.p. stanowi, że w przypadku pracy w ruchu ciągłym jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin.

Obniżony wymiar czasu pracy

Ze względu na zatrudnienie w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia dobowy i tygodniowy wymiar czasu pracy może zostać obniżony. Skrócenie czasu pracy może nastąpić poniżej 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesiący, tj. poniżej podstawowej normy czasu pracy. Obniżenie wymiaru czasu pracy może także polegać na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.

 



opracowanie: Natalia Grunwald (09.2013) studentka IV roku prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu,seminarzystka z prawa karnego, zainteresowania naukowe: prawo karne, prawo pracy, prawo gospodarcze, członek i sekretarz Studenckiego Koła Prawa Pracy od 2012 r.

opieka merytoryczna: dr Marzena Szabłowska